Tất tần tật về Tây Tạng - Cực thứ 3 của thế giới

Tây Tạng là một khu vực cao nguyên tại Trung Quốc, Ấn Độ, Bhutan, Nepal, và Pakistan tại châu Á, ở phía đông bắc của dãy Himalaya. Đây là quê hương của người Tạng cũng như một số dân tộc khác như Môn Ba, Khương, và Lạc Ba, và hiện nay cũng có một lượng đáng kể người Hán và người Hồi sinh sống. Tây Tạng là khu vực có cao độ lớn nhất trên Trái Đất, với độ cao trung bình là 4.900 mét (16.000 ft). 

Khám phá phong cảnh Thụy Sĩ phía đông ở Tây Tạng

• Currently 2.74/5
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

2.7/5 trong 73 đánh giá

0^đ / khách

Khám phá cao nguyên Thanh Hải Tây Tạng với hành trình lên đỉnh Everest

• Currently 2.73/5
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

2.7/5 trong 75 đánh giá

0^đ / khách

• Tây Tạng ở đâu? Tây Tạng Thuộc Quốc Gia Nào?

  Tây Tạng là một cao nguyên nằm tại khu vực Châu Á với độ cao lớn nhất thế giới, Tây Tạng nằm ở phía Đông Bắc của dãy Himalaya hùng vĩ. Tây Tạng không phải là một quốc gia riêng biệt, cũng không nằm trên địa phận lãnh thổ Mông Cổ hay Nepal mà Tây Tạng hiện nay được chia làm nhiều khu vực, trong đó có khu vực tự trị và các khu vực khác thuộc các tỉnh của Trung Quốc.
  
  Tây Tạng tọa lạc ở biên giới phía tây nam của Trung Quốc, nằm giữa hai nền văn minh cổ đại của Trung Quốc và Ấn Độ, trên cao nguyên Thanh Hải. Về mặt địa lý nơi này có diện tích 1,2 triệu km2, vùng đất này gồm ba phần: phía đông, nam và bắc. Phần phía đông là khu vực rừng nguyên sinh, phần phía bắc là đồng cỏ mở và phần phía nam là khu vực dành cho nông nghiệp.
  
  Về mặt hành chính, nơi đây là một khu tự trị của đất nước Trung Quốc, bao gồm một thành phố và 6 quận. Lhasa là thành phố trung tâm và 6 quận xung quanh là Shigatse, Ngari, Shannan, Chamdo, Nagqu và Nyingchi. Các thành phố này đa số nằm ở khu vực trung tâm và phía nam… Tiếng vùng này là một phần của nhóm ngôn ngữ Tạng-Miến thuộc ngữ hệ Hán-Tạng. Lịch sử của vùng này đặc biệt ở chỗ là đây là một quốc gia phụng sự Phật giáo, cả đối với dân xứ đó cũng như đối với người Mông Cổ (Mongol) và người Mãn Châu (Manchu). Khu tự trị mảnh đất này là một đơn vị hành chính cấp tỉnh của Trung Quốc. Năm 2018, Tây Tạng là đơn vị hành chính đông thứ ba mươi hai về số dân, xếp hạng cuối về kinh tế Trung Quốc với 3 triệu dân, tương đương với Bosna và Hercegovina và GDP danh nghĩa đạt 147,9 tỉ NDT (22,3 tỉ USD) tương ứng với Trinidad và Tobago. nơi này có chỉ số GDP đầu người đứng thứ hai mươi sáu, đạt 43.397 NDT (tương ứng 6.558 USD).
   

  
   

  Tây Tạng gây ấn tượng với rất nhiều khách du lịch từ các quốc gia trên thế giới bời đây là khu vực cao nguyên có độ cao lớn nhất trên Trái Đất, với độ cao trung bình là 4.900 mét (16.000 ft). Độ cao cao nhất ở Tây Tạng là Núi Everest nổi tiếng - ngọn núi cao nhất Trái Đất với độ cao 8.848 m (29.029 ft) so với mực nước biển.  Tây Tạng là vùng đất có văn hóa cực kỳ đa dạng. Nơi đây là quê hương của người Tạng cũng như một số dân tộc khác như Môn Ba, Khương, và Lạc Ba, hiện nay còn có một số lượng người Hán và người Hồi đến đây sinh sống. 

  
  Đế quốc Tây Tạng nổi lên vào thế kỷ thứ 7, nhưng với sự sụp đổ của đế chế, khu vực này sớm chia thành nhiều vùng lãnh thổ. Sau Trận Chamdo, Tây Tạng được sáp nhập vào Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và chính phủ Tây Tạng trước đó đã bị bãi bỏ vào năm 1959 sau một cuộc nổi dậy thất bại. Ngày nay, Trung Quốc cai quản miền Tây và miền Trung Tây Tạng là Khu tự trị Tây Tạng. Các khu vực phía Đông hiện nay chủ yếu là các quận tự trị dân tộc ở Tứ Xuyên, Thanh Hải và các tỉnh lân cận khác.
  
  

  Thuật ngữ "Khu vực Tây Tạng" bao gồm toàn bộ cao nguyên Tây Tạng nơi nguồn gốc của người Tây Tạng ở đây. Tây Tạng bao gồm tất cả các quận của Khu tự trị Tây Tạng, 95% diện tích đất của tỉnh Thanh Hải, Tây Nam Cam Túc, phía bắc Tứ Xuyên, phía tây Tứ Xuyên và phía tây bắc Vân Nam. Theo truyền thống, Tây Tạng được chia thành các khu vực cụ thể như U, Tsang, Kham và Amdo.

   

  Khu tự trị Tây Tạng được coi là đơn vị hành chính cấp tỉnh của Trung Quốc. Tây Tạng là đơn vị hành chính đông thứ ba mươi hai về số dân, xếp hạng cuối về kinh tế Trung Quốc với 3 triệu dân ( số liệu năm 2018). Khu tự trị Tây Tạng bao trùm phân nửa Tây Tạng. Khác với các khu tự trị khác ở Trung Quốc nơi mà sắc tộc đa số vẫn là người Hán, còn Khu tự trị Tây Tạng đa số là người Tạng. 
  
  Phía tây Tây Tạng là trung tâm đáng chú ý nhất là quận Ngari. Đây là một quận có độ cao trung bình 4500m. Với diện tích 450.537 km2 chỉ có khoảng 77.300 người Tây Tạng. Tham quan ở Ngari mang đến cho bạn trải nghiệm thực sự thiêng liêng, bạn có thể đi theo con đường hành hương cổ điển quanh núi Kailash và Manasarovar, chứng kiến ​​nền văn minh Tây Tạng cổ đại đã trở thành dĩ vãng.
  
  Miền nam Tây Tạng bao gồm quận Shigatse và Shannan. Thành phố Shigatse là thành phố lớn thứ hai ở Tây Tạng. Shigatse là nơi có đỉnh Everest (8844,43m) và 7 ngọn núi cao vút khác trên dãy Himalaya. Shannan được cho là cái nôi của nền văn minh Tây Tạng, hồ Yamdrok màu ngọc lam, tu viện Samye - tu viện Tây Tạng đầu tiên có thể được nhìn thấy ở đây.

  
  Phía đông Tây Tạng là vùng đất màu mỡ nhất ở Tây Tạng. Độ cao thấp (khoảng 3000m ở Nyingchi) và khí hậu dễ ​​chịu giống như Thụy Sĩ. Với Thung lũng hoa đào, sông băng Midui, núi Namcha Barwa, hồ Basumtso... Nyingchi khá phổ biến với khách du lịch châu Á.

  Phía bắc Tây Tạng có thảo nguyên vô biên và là nhà cung cấp tốt nhất các sản phẩm nông nghiệp tại đây. Trên đường đến thăm Namtso, khách du lịch có thể nhìn thoáng qua những người du mục Tây Tạng và cảnh nông nghiệp truyền thống trên đồng cỏ.

  Lhasa là thủ phủ của Tây Tạng, nơi từng là trung tâm quyền lực chính trị và tôn giáo của đất Tạng trước khi bị Trung Quốc chiếm đóng vào năm 1950 và cả đất nước Tây Tạng xưa - “Vùng đất tự trị Tây Tạng” ngày nay. Lhasa từng là thủ đô của một đất nước có diện tích 1.228.000 km². Thủ phủ Lhasa có độ cao 3.650m. Để so sánh, ta có thể liên tưởng đến ngọn núi Fansipan trong dãy Hoàng Liên Sơn ở Việt Nam được mệnh danh là “Nóc Nhà Đông Dương” cao 3.143 m.

  Dù sở hữu địa hình núi cao hiểm trở, nơi đây hiện nay vẫn có cơ sở hạ tầng phát triển. Trong những năm trở lại đây, với sự phát triển của du lịch, điều kiện nơi ở của chương trình được cải thiện nhiều. Nhiều khách sạn và nhà nghỉ được xây dựng ở các thành phố lớn nhỏ, với một số khách sạn xếp hạng sao như Lhasa, Shigatse, Tsedang và Nyingchi. Phần lớn con đường ở Tây Tạng đều rộng và sử dụng tốt. Dọc theo những cung đường, khách du lịch Tây Tạng có thể khám phá nhiều điểm đến hấp dẫn ở vùng đất này. Được gọi là “cực thứ ba của thế giới”, mảnh đất hành trình sở hữu nguồn nước và băng khổng lồ sau Bắc cực và Nam cực. Không những thế, vùng đất thiêng còn là nơi khởi nguồn của những con sông lớn ở châu Á như Mekong và Trường Giang.
   

  Theo lịch mặt trăng, hằng năm chuyến đi diễn ra hơn 100 lễ hội, mang đậm bản sắc văn hóa và tôn giáo khu vực. Trong mỗi sự kiện lễ hội lại có chuỗi hoạt động hấp dẫn, thí vị như các trò chơi, lễ kỷ niệm, hội chợ... Thành phố Lhasa được xem là trung tâm văn hóa và tôn giáo của mảnh đất này, đây là nơi có nhiều lễ hội hấp dẫn khách lịch trình như Tết vùng này và lễ hội Shoton.

   

  Bên cạnh đó, chương trình còn hấp dẫn du khách bởi hệ thống các chùavà tự viện, phần lớn đều được xây dựng trên núi. Người dân nơi đây quan niệm rằng, ngọn núi là nơi ở của các vị thần, nơi linh thiêng để thờ cúng. Trong đó phải kể đến Potala, cung điện Phật giáo nổi tiếng. Từ xa nhìn lại, khách du lịch Tây Tạng có thể nhìn thấy cung điện nổi bật trên đỉnh núi.

   

  Thời gian tốt nhất để hành trình là mùa thu và xuân, khi thời tiết mát mẻ và trong xanh. Tuy nhiên, khách chuyến đi cũng có thể đến đây vào mùa đông. Lhasa được ví von là thành phố ánh dương với 3.000 giờ sáng mỗi năm. Vào mùa đông, nhiệt độ trung bình của thành phố là 10 độ C, cung điện Potala và chùa Đại Chiêu vắng khách lịch trình hơn các mùa cao điểm.

   

  Bò lông dài Yak đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của người Tây Tạng. Ngoài việc giúp canh tác nông nghiệp, bò yak còn là nguồn cung cấp sữa, bơ và sữa chua trong khẩu phần ăn của người dân địa phương. Trong hoạt động chương trình, chúng còn có sứ mệnh là "nhân viên khuân vá

  Những địa điểm du lịch nổi tiếng tại Tây Tạng bạn không nên bỏ qua

  Du lịch Tây Tạng thu hút du khách với những trải nghiệm khám phá vùng đất linh thiêng huyền bí đầy mê hoặc, cùng với những cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ bậc nhất. Trong chuyến đi, bạn không thể không ghé thăm những địa điểm du lịch Tây Tạng nổi bật dưới đây:
   
  
   

  Thảo Nguyên Litang

  Litang trong tiếng Tây Tạng có nghĩa là đồng cỏ xanh mướt. Nếu bạn là người yêu màu xanh, thích đắm mình giữa thảo nguyên rộng lớn dài bất tận, có núi cao lẫn cỏ xanh và hồ nước tĩnh lặng êm đềm, cùng suối nước nóng tinh khiết tuôn trào… thì đây chính là địa điểm lý tưởng dành cho bạn khi đi du lịch Tây Tạng. 

  Everest Base Camp

  Nằm cách Lhasa gần 800 km về phía Tây, trạm căn cứ Everest là nơi dừng chân và đặt trạm chỉ huy của các đoàn leo núi chinh phục nóc nhà Everest. Từ Everest Base Camp, bạn có thể ngắm các đỉnh núi cao nhất thế giới như đỉnh Everest (8848m) – cao nhất thế giới, đỉnh Lhotse (8516m) – cao thứ 4 thế giới, đỉnh Makalu (8481m) – cao thứ 5 thế giới.

  Dãy Himalaya

  Núi Himalaya, nơi đã trở thành biểu tượng với nóc nhà thế giới – đỉnh Everest. Himalay, một địa điểm không thể không đến khi đi du lịch Tây Tạng. Khoác trên mình tấm áo choàng gió tuyết quanh năm cùng thời tiết vô cùng khắc nghiệt, dù vậy nơi đây vẫn luôn thu hút rất nhiều những người đam mê thám hiểm. Họ tìm đến với khát khao chinh phục, để rồi lập tức choáng ngợp tột cùng trước khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ mang niềm tin tôn giáo đã thống trị hàng thế kỷ qua ở Tây Tạng.

  Làng Gyama và Tu viện Rabye Ling

  Một địa điểm du lịch Tây Tạng mà bạn nhất định phải đến đó là làng Gyama và tu viện Rabye Ling. Bạn có thể đi tự túc bằng xe buýt từ Lhasa để đến tham quan làng Gyama, hoặc di chuyển bằng Ô Tô trên tuyến đường cao tốc Gongkar Gyelpo, cách ngôi làng 2 cây số về phía nam. Từ làng Gyama, bạn có thể đi bộ khoảng một tiếng về phía nam để đến thăm tu viện Rabye Ling. Khám phá nơi đây bạn sẽ được chiêm ngưỡng những bức tranh tuyệt đẹp và những câu thần chú bằng đá được xuất hiện một cách tự nhiên vào đúng ngày sinh của vua Songtsen Gampo – vị vua vĩ đại nhất trong lịch sử Tây Tạng, người đã thống nhất miền đất này vào thế kỷ 17. 

  Tu viện Sera

  Tu viện hoa hồng xứ Tạng – cái tên gọi vô cùng lãng mạn, hình thành bởi những hàng rào hoa hồng diễm lệ bao quanh khuôn viên của tu viện vào những ngày đầu vàng son trong quá khứ. Tu viện Sera được Thích Ca Dã Hiệp xây dựng vào năm 1419 theo yêu cầu của thầy ông là Đại sư Tông Khách Ba.

  Suối nước nóng Yangbajain

  Suối nước nóng Yangbajain, tọa lạc ở độ cao từ 4.290 đến 4.500 mét, là tập hợp suối nước nóng nằm ở địa thế cao nhất thế giới. Bạn có thể thả mình làn nước nóng tự nhiên hoang sơ, cảm nhận đầy đủ sự thư thái và thoải mái tràn đầy trong tâm hồn, gột sạch những phiền lo cũng như áp lực cuộc sống thường ngày, tựa như một khung cảnh thiên đường vô cùng đáng mơ ước.

  Thành phố Shigatse

  Thành phố Shigatse nằm ở vị trí ngã ba sông Yarlong Tsangpo và sông Nyangchu, chính là thành phố cao nhất thế giới. Đặc biệt nơi đây có phong cảnh thiên nhiên vô cùng tuyệt vời. Thêm vào đó khi ghé thăm thành phố này du khách có thể khám phá nhiều công trình kiến trúc vô cùng độc đáo. Đến nơi đây bạn sẽ thấy được sự phát triển của người dân Tây Tạng bên cạnh sự cổ kính và những giá trị văn hóa lâu đời khó có thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác.

  Hồ Yamdrok và đèo Gambala

  Nằm ở độ cao 4.441m, Yamdrok được xem là một trong bốn hồ nước linh thiêng nhất Tây Tạng (ba hồ khác là Namtso, Lhamo Latso và Manasarovar Tso). Hồ Yamdrok là đẹp như một bức tranh thuỷ mặc hiện ra giữa thiên nhiên bao la. Cạnh bên dòng nước xanh mơn trữ tình có một nhà máy điện được hoàn thành và khánh thành vào năm 1996 gần ngôi làng nhỏ Pai-Ti ở cực tây của hồ. Đây là nhà máy điện lớn nhất tại Tây Tạng.

  Hồ Namtso

  Hồ Namtso là hồ nước mặn nằm ở độ cao nhất thế giới cách Lhasa 240km, ngự trên đỉnh núi Nyainqen Tanglha phủ đầy tuyết trắng. Ngoài cái tên Namsto phổ biến được nhiều du khách biết đến, thì các tộc người sinh sống ở vùng này còn gọi bằng tên khác là Namuchua (tiếng Tây Tạng) với ý nghĩa là “Hồ Trời”, “Biển Trời”. Người Tây Tạng xem Namtso là một trong 4 hồ thiêng liêng nhất của họ.

  Chùa Jokhang

  Chùa Jokhang – hay Đại Chiêu, là ngôi chùa Phật giáo Mật Tông Tạng truyền nằm tại quảng trường Bát Giác thuộc trung tâm phố cổ Lhasa, được xây dựng vào năm 693. Theo truyền thống, nó được xây dựng cho hai cô dâu của nhà vua là Công chúa Văn Thành của nhà Đường và công chúa Bhrikuti của Nepal. Cả hai được cho là đã mang những hình ảnh và bức tượng Phật giáo quan trọng từ Trung Quốc và Nepal đến Tây Tạng đặt ở đây, như là một phần của hồi môn của họ.

  Cung điện Potala (Bố Đạt La)

  Cung điện Potala, hay còn được gọi bằng cái tên cung điện Bồ Tát. Một khi đã đi du lịch Tây Tạng thì nhất định không thể nào bỏ qua địa điểm đặc biệt này. Để ghé thăm nơi đây, bạn cần đăng ký trước khi nhập cảnh ở Tây Tạng và phải trải qua một cuộc kiểm tra an ninh nghiêm ngặt. Bởi vì, đây nơi đặt Chính phủ, được lựa chọn vì nó nằm ở vị trí lý tưởng giữa hai tu viện Sera, Drepung và thành phố Lhasa. Cung điện này bao phủ cả một pháo đài trước đó đã được xây dựng được gọi là Bạch cung và Hồng cung được xây dựng bởi Songtsän Gampo vào năm 637. Xây dựng từ năm 1645, Potala chính là linh hồn của Lhasa nói riêng và của Tây Tạng nói chung. 

  Ẩm thực Tây Tạng - Những món năn ngon nổi tiếng bạn khó có thể bỏ qua

  Tây Tạng không chỉ là điểm đến hấp dẫn bởi cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, những điểm đến linh thiêng tọa lạc nơi thánh địa của Phật giáo mà đến Tây Tạng một trong những điều hấp dẫn du khách không thể không kể đến đó là ẩm thực. Đến Tây Tạng nên ăn món nào để thưởng thức trọn vẹn những nét độc đáo, riêng biệt của vùng đất cao nguyên cao nhất thế giới
   

  
   

  Tsampa

  Tsampa là một loại bột lúa mạch rang và là một trong những thực phẩm phổ biến ở Tây Tạng. Người Tây Tạng ăn Tsampa mỗi ngày và mang theo như một món ăn làm sẵn khi đi du lịch. Nếu bạn đến thăm một gia đình Tây Tạng với tư cách là khách, họ sẽ chiêu đãi bằng trà, Tsampa và rất nhiều món ăn địa phương. Bột làm từ bột lúa mạch rang và ghee (bơ yak) là một món ăn đặc trưng của Tây Tạng địa phương.

  Thịt bò và thịt cừu

  Thịt bò và thịt cừu chứa protein cao rất hữu ích trong việc tránh cảm lạnh. Điều này khiến thịt bò (thịt yak) trở thành loại thịt phổ biến nhất được người Tây Tạng ăn. Nhiều người Tây Tạng thường ăn thịt sống khi thịt bò tươi mềm và ngon trong khi những người khác luộc thịt bò và thịt cừu với gừng, muối và gia vị. Thịt bò khô và dải thịt cừu cũng rất phổ biến ở Tây Tạng, hiện nay đã trở thành một đặc sản khiến khách du lịch đến Tây Tạng không thể bỏ qua.

  Mì Tây Tạng (Thenthuk hoặc Thukpa)

  Mì Tây Tạng (面) thường được ăn kèm với rau đơn giản, thịt bò thái hạt lựu, hành lá xắt nhỏ. Những người sống ở các thành phố của Tây Tạng thích ăn mì Tây Tạng và trà ngọt vào bữa sáng. Một số nhà hàng cũng cung cấp củ cải ngâm và tương ớt để nêm mì. Một số người nói rằng phở Tây Tạng là món ăn hấp dẫn nhất cho bữa ăn vì súp có vị ngon cùng với một chút hẹ để giữ ấm cơ thể.

  Sữa đông và sữa chua 

  Người Tây Tạng sống ở khu vực cao nguyên chủ yếu nuôi yak - bò Tây Tạng và cừu Tây Tạng dẫn đến ăn nhiều thực phẩm có liên quan. Bên cạnh đó, khách du lịch sẽ phát hiện ra người Tây Tạng ăn tất cả các loại sản phẩm từ sữa, bao gồm ghee (bơ), thịt, sữa chua và sữa đông (Pho mát Tây Tạng). Sữa đông có tên (凝乳) là phần cô đọng của sữa đun sôi, có vị chua. Người Tây Tạng mang nó khi đi du lịch để tránh sự bất ổn về môi trường. Sữa đông có thể được ăn như đồ ăn nhẹ hoặc được sử dụng để làm bánh Tây Tạng.

   

  Sữa chua Tây Tạng là một món ăn không thể bỏ qua ở Tây Tạng. Lên men từ sữa yak, sữa chua Tây Tạng có vị dịu dàng hơn sữa chua thông thường chúng ta ăn. Sữa chua là thực phẩm cần thiết cho người Tây Tạng có lịch sử hơn 1000 năm. Lễ hội Shoton - lễ sữa chua bằng tiếng Tây Tạng, là một trong những lễ hội quan trọng và thú vị nhất ở Tây Tạng. Sữa chua chua nguyên chất cũng khá ngon mà không cần phải cho thêm đường.

  Xúc xích Tây Tạng

  Người Tây Tạng chế biến ngon nhất các sản phẩm yak và cừu để sinh sống. Họ thích các loại xúc xích khác nhau, bao gồm xúc xích thịt, xúc xích máu, xúc xích bột, xúc xích gan, xúc xích phổi, ... Trong số tất cả các loại xúc xích, xúc xích máu và xúc xích trắng là những loại phổ biến và phổ biến nhất. 

  Momo

  Momo là bánh bao Tây Tạng được làm bằng thịt hoặc rau. Momo có hình nửa mặt trăng với nhiều các chế biến như hấp hoặc chiên và ăn kèm với tương ớt. Là một món ăn nhẹ nổi tiếng của Trung Quốc, Momo là một tên khác của bánh bao ở Tây Tạng, Nepal, Ấn Độ và các quốc gia Nam Á khác.

  Gạo nhân sâm

  Gạo trái cây nhân sâm (人参 果 饭) được coi là một loại thực phẩm được yêu thích của người Tây Tạng. Tại địa phương người Tây Tạng ăn cơm nhân sâm trong các đám cưới hoặc lễ hội đặc biệt là trong lễ hội năm mới của Tây Tạng. Gạo nhân sâm được làm bằng gạo được phủ bằng trái cây nhân sâm nấu chín, ít đường và nước ép “ghee”.
  
  Ngoài những địa điểm du lịch nổi tiếng và những món ăn ngon truyền thống kể trên đây, Tây Tạng còn rất nhiều điều đang chờ các bạn khám phá đó. Hy vọng những thông tin trên đây sẽ hữu ích với bạn. Chúc bạn có một chuyến chuyến đi thật thú vị, hấp dẫn và đầy trải nghiệm.
  
  

Khám phá phong cảnh Thụy Sĩ phía đông ở Tây Tạng

• Currently 2.74/5
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

2.7/5 trong 73 đánh giá

0^đ / khách

Khám phá cao nguyên Thanh Hải Tây Tạng với hành trình lên đỉnh Everest

• Currently 2.73/5
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

2.7/5 trong 75 đánh giá

0^đ / khách